Mẹo giúp bé ngủ ngon và đúng giờ

Rèn con ngủ đúng giờ là yếu tố quan trọng giúp trẻ tỉnh táo và phát triển toàn diện. Theo chuyên gia giấc ngủ, việc thiết lập thói quen ngủ lành mạnh cho trẻ sẽ giúp bé có giấc ngủ ngon và chất lượng hơn. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Moki Mart tìm hiểu lời khuyên hàng đầu từ chuyên gia để hỗ trợ cha mẹ cách rèn trẻ sơ sinh ăn ngủ đúng giờ một cách hiệu quả, dễ dàng.

Các giai đoạn giấc ngủ của trẻ sơ sinh

Trung bình, trẻ sơ sinh dành khoảng 16-18 giờ/ngày để ngủ, mỗi giấc ngủ kéo dài trong khoảng 1-2 giờ. Khác với người lớn, giấc ngủ ở trẻ sơ sinh được chia làm hai loại:

• Giấc ngủ cử động mắt nhanh (REM-rapid eye movement);
• Giấc ngủ không cử động mắt nhanh (Non-REM).

Theo Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), một chu kỳ giấc ngủ của trẻ sơ sinh gồm 5 giai đoạn:

• Giai đoạn 1 – Buồn ngủ: Trẻ cảm thấy buồn ngủ, ngủ gà ngủ gật.
• Giai đoạn 2 – Ngủ thật sự: Trẻ bắt đầu đi vào giấc ngủ REM – giấc ngủ nông. Mắt trẻ sẽ chuyển liên tục bên dưới mi mắt nhắm và có thể kèm theo cái cử động như vặn mình, giật mình. Nhịp thở của trẻ không đều, theo chu kỳ ngưng thở 5-10 giây rồi thở nhanh 50-60 lần/phút trong 10-15 giây.
• Giai đoạn 3: Trẻ thở đều, nhẹ nhàng và ít cử động.
• Giai đoạn 4 và 5 – Giấc ngủ im lặng: Trẻ ngủ sâu và rất sâu (Non-REM), nằm yên, không cử động, khó đánh thức.

Các giai đoạn tỉnh giấc của trẻ sơ sinh

Bên cạnh các giai đoạn giấc ngủ, trẻ sơ sinh còn trãi qua những giai đoạn tỉnh giấc, gồm:

• Giai đoạn yên lặng (Quiet alert): Trẻ tỉnh táo, mở mắt, ít hoặc không cử động, chăm chú lắng nghe và quan sát xung quanh.
• Giai đoạn hoạt động (Active alert): Trẻ tỉnh táo, bắt đầu cử động tay chân nhiều hơn, nhạy cảm hơn với âm thanh và ánh sáng.
• Giai đoạn khóc (Crying): Trẻ quấy khóc, mặt đỏ, cử động mạnh tay chân. Đây là trạng thái kích thích mạnh nhất, có thể do đói, ướt tã, mệt mỏi, khó chịu, hoặc muốn được bế.

Ngoài ra, trẻ sơ sinh khó ngủ có thể do một số nguyên nhân khác như: cho trẻ ngủ trên võng, nôi điện hoặc bồng bế quá nhiều khiến trẻ bị phụ thuộc; trẻ có thể nhạy cảm, hiếu động hoặc khó chịu hơn bình thường; ảnh hưởng từ thói quen của mẹ trong thai kỳ, đặc biệt là giấc ngủ, mức độ căng thẳng, có thể ảnh hưởng đến nhịp sinh học của trẻ; trẻ bị kích thích nhiều trước giờ ngủ, do chơi đùa, nghe âm thanh lớn; cho trẻ ngủ sai cách…

Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ ở trẻ sơ sinh

Ngủ đủ và sâu giấc giúp trẻ phát triển não bộ tối đa, củng cố trí nhớ, tăng cường hệ miễn dịch và phát triển sức khỏe. Nếu thiếu ngủ, trẻ rất dễ trở nên cáu gắt, ít lanh lợi, bất an và khó giữ cơ thể cân bằng. Vậy những nguyên nhân nào khiến trẻ bị rối loạn giấc ngủ, khó ngủ?

• Nguyên nhân sinh lý: Trong giai đoạn REM, nhịp tim và nhịp thở tăng, trẻ có thể bị đánh thức bởi bất kỳ âm thanh hay tác động nhẹ nào. Hơn nữa, chu kỳ giấc ngủ của trẻ ngắn, trung bình khoảng 50 phút nên rất dễ bị thức giấc và thức dậy thường xuyên hơn.
• Nguyên nhân bệnh lý: Trẻ sơ sinh khó ngủ, ngủ không sâu giấc có thể là dấu hiệu của một bệnh lý như nhiễm khuẩn đường hô hấp, béo phì, còi xương, thiếu vi chất (vitamin D, canxi, sắt) viêm tai giữa, trào ngược dạ dày, các vấn đề thần kinh…
• Bé khó vào giấc đêm do ngủ nhiều vào ban ngày: Nếu trẻ đã ngủ quá nhiều vào ban ngày, ban đêm trẻ có thể khó ngủ và thức giấc thường xuyên hơn.
• Do môi trường xung quanh: Môi trường xung quanh ồn ào, quá nhiều ánh sáng, nhiệt độ phòng quá lạnh hoặc quá nóng, sử dụng các thiết bị điện tử (điện thoại, máy tính bảng, máy tính…)… là những yếu tố gây tác động xấu đến giấc ngủ của trẻ, khiến trẻ khó ngủ hơn.
• Đói bụng, tã ướt, khó chịu: Đói bụng, tã ướt, quần áo không sạch sẽ sẽ khiến trẻ cảm thấy khó chịu và khó ngủ hơn.

Một số cách dỗ em bé ngủ

Giấc ngủ là một trong các yếu tố có vai trò quan trọng cho trẻ được phát triển toàn diện, đặc biệt là với các bé ở độ tuổi từ 0 - 3 tuổi. Vì vậy, để hỗ trợ giúp con có giấc ngủ ngon hơn, bố mẹ có thể tham khảo một số cách dỗ em bé ngủ sau đây.

Để em bé nằm khi còn thức

Thay vì ôm và ru con trong lòng đến khi em bé ngủ mới đặt vào giường hay nôi, bố mẹ nên để bé nằm khi còn thức và dỗ con ngủ từ từ. Điều này sẽ giúp hạn chế tình trạng trẻ cảm thấy khó ngủ khi không được bố mẹ ôm và khi đặt trẻ xuống cũng dễ giật mình tỉnh giấc.

Hát ru, kể chuyện cho bé nghe

Hát ru tạo cho bé cảm giác thoải mái, đi vào giấc ngủ nhanh hơn và cũng có thể ngủ ngon hơn. Bên cạnh đó, con cũng sẽ cảm thấy thư giãn, dần chìm vào giấc ngủ khi được lắng nghe giọng đọc đều đều của mẹ với một câu chuyện cổ tích được mẹ kể cho bé nghe.

Vuốt ve bé

Hành động vuốt ve con thật nhẹ nhàng khi dỗ bé ngủ của mẹ tuy đơn giản nhưng sẽ có thể tạo cho con cảm giác an toàn, thoải mái để đi vào giấc ngủ. Vì vậy, khi đặt bé vào giường, mẹ hãy nhẹ nhàng dùng tay của mình đặt lên bụng, tay và đầu của bé rồi vuốt ve, dỗ dành con.

Giúp bé massage nhẹ nhàng

Đây cũng là một trong cách dỗ em bé ngủ ngon mẹ nên áp dụng. Vì việc mẹ mỗi ngày đều thực hiện massage cho bé thật nhẹ nhàng, xoa nhẹ ở các vùng lưng, chân và tay của bé trước khi ngủ sẽ tạo cảm giác dễ chịu cho con. Từ đó, bé nhanh ngủ và ngủ ngon hơn cũng như giúp tăng cường tuần hoàn máu để trí não và cơ thể bé được phát triển tốt hơn.

Không đùa giỡn quá nhiều với bé trước khi ngủ

Nhiều cha mẹ có thói quen vui đùa quá mức với bé, đặc biệt là vào buổi tối vì đây là thời gian rảnh nhất của họ. Tuy nhiên, đây lại là một nguyên nhân khiến bé dễ giật mình và khó ngủ vào ban đêm. Cha mẹ nên hạn chế thói quen này trước khi đi ngủ, vì khi bé vui đùa quá mức, bé sẽ trở nên quá khích và không muốn ngủ. Điều này dẫn đến sự mệt mỏi và quấy khóc khi bé có giấc ngủ. Bên cạnh đó, vui đùa quá mức trước khi đi ngủ cũng có thể làm bé giật mình và tỉnh giấc vào nửa đêm.

Kịp thời nhận biết các biểu hiện buồn ngủ của bé

Khi em bé có những dấu hiệu như ngáp, dụi mắt, lim dim kéo dài,... có thể cho thấy con đang buồn ngủ và muốn đi ngủ. Mẹ hãy quan sát và nhận biết sớm các dấu hiệu này để dỗ bé ngủ sớm. Bởi lúc này bé sẽ dễ đi ngủ hơn, ngủ ngon và sâu giấc hơn.

Tạo môi trường ngủ thoải mái

Môi trường ngủ thoải mái với không gian sạch sẽ, gọn gàng, yên tĩnh, ánh sáng và nhiệt độ phù hợp kết hợp cùng một chiếc giường êm ái sẽ giúp đem đến sự dễ chịu, thoải mái cho bé. Vì vậy, con cũng sẽ dễ đi vào giấc ngủ hơn.

Tập cho bé đi ngủ đúng giờ

Bố mẹ nên tập cho bé thói quen đi ngủ đúng giờ duy trì mỗi ngày với các hoạt động trước khi ngủ như đánh răng, đi vệ sinh, hôn chúc ngủ ngon,... Và khi đã quen thuộc với điều này, bé sẽ dễ dàng đi ngủ hơn và có giấc ngủ ngon hơn.

 Áp dụng kỹ thuật ru ngủ đúng cách

Sử dụng âm thanh và các cử chỉ hoạt động quen thuộc sẽ tạo cho trẻ cảm giác ấm áp và an toàn, từ đó giúp trẻ dễ ngủ và ngủ sâu giấc hơn. Một số kỹ thuật ru ngủ đúng cách ở trẻ sơ sinh:

• Quấn khăn: Quấn khăn đúng cách giúp trẻ có cảm giác an toàn như khi còn trong bụng mẹ, hạn chế phản xạ giật mình khiến bé thức giấc giữa chừng.
• Vỗ về nhẹ nhàng vào mông, lưng: Nhịp vỗ đều đặn, êm ái có tác dụng xoa dịu, giúp trẻ thư giãn và cảm thấy yên tâm hơn khi đi vào giấc ngủ.
• Cho trẻ ngậm ti giả nếu cần: Ngậm ti giả là một cách giúp trẻ cảm thấy thoải mái và dễ ngủ hơn. Tuy nhiên, bố mẹ cần sử dụng đúng cách và thường xuyên tiệt trùng ti giả để đảm bảo an toàn vệ sinh.
• Nằm kén: Khi cơ thể trẻ được bao bọc trong kén, trẻ sẽ có cảm giác an toàn hơn.

Những sai lầm khiến trẻ sơ sinh khó ngủ

Dưới đây là một số sai lầm trong chăm sóc trẻ sơ sinh khiến trẻ khó ngủ hơn:

• Để em bé ngủ trong tiếng ồn lớn, ánh sáng mạnh: Ánh sáng mạnh, tiếng ồn đột ngột có thể khiến trẻ khó ngủ, bị giật mình và tỉnh giấc.
• Dỗ em bé ngủ bằng thiết bị điện tử: Ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử có thể gây ức chế sản sinh hormone Melatonin – hormone điều tiết nhịp độ sinh học, khiến trẻ khó ngủ, dễ bị ngủ giật mình. Ngoài ra, âm thanh và hình ảnh chuyển động liên tục trên màn hình dễ kích thích não bộ của trẻ, khiến trẻ trở nên tỉnh táo thay vì buồn ngủ.
• Ép bé ngủ khi không buồn ngủ: Khi bị ép ngủ trong khi cơ thể chưa sẵn sàng, trẻ sẽ cảm thấy khó chịu, có xu hướng chống đối, quấy khóc, trằn trọc hoặc ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn khiến bé hình thành cảm giác tiêu cực với việc đi ngủ.
• Đổi lịch sinh hoạt liên tục: Thay đổi lịch sinh hoạt thường xuyên khiến trẻ khó làm quen và không hình thành thói quen ngủ đúng giờ.

Rèn con ngủ đúng giờ không chỉ giúp bé có giấc ngủ ngon mà còn giúp cha mẹ cảm thấy “dễ thở” hơn khi chăm sóc bé. Hãy kiên trì với thói quen này, bạn sẽ sớm thấy kết quả tuyệt vời cho cả bé và bạn đấy!